Vorige pagina

De verbindende beek

Wat een beek weet — een project van Valerie van Leersum

De verbindende beek is het gedeelte dat de Stiemer met natuurgebied De Maten verbindt.  In de bedding van de Stiemer stoomt de Dorpsbeek en de Schabeek. Sarmen voeden deze waterlopen de vijvers van natuurgebied De Maten. Natuurpunt Genk kan middels een aantal sluizen ervoor kiezen om het water uit de Stiemerbeek wel of niet in de Maten te laten lopen.

Vorige afbeelding
Volgende afbeelding

Sterrenkroos

Omdat Sterrenkroos zich graag begeeft in ondiep water, is het op vele plekken in de Stiemer te vinden. De drijvende waterplanten hebben aan het wateroppervlak een rozet van kleinere bladeren en langs de in het water naar beneden hangende stengel staan de bladeren kruisgewijs. Ze wortelen in zoet of brak water, in stilstaand of stromend; als je ze ziet zijn ze vaak met velen.

Brem (Cytisus scoparius)

De brem is familie van de vlinderstruik. Ze staat op voedselarme zanderige bodems, in heidevelden, op taluds langs wegen en voedselarme hellingen, waar de plant door zijn wortelknolletjes met bacteriën die de stikstof uit de lucht vangen en als bodembemester dienstdoet. Naast de kruipende brem komt in De Maten de stekelige brem veelvuldig voor. Met zijn (goudgele) bloemen en opvallende geur, is het een ware blikvanger.

Jean Massart

Planche 65. District Campenden - associations végétales: étangs. Lat. 50˚ 57 ’17”_ Long. 5˚ 24’ 47” E GR. Bijschrift foto: Etang à bords plats, entre Hasselt et Genk. L’etang est bordé surtout de Carex amullacea et de Juncus conglomeratus. Dans l’eau, à gauche, touffes isolées de Carex stricta; plus loin, fourré de Scirpus lacustris. Voor meer informatie over Jean Massart, zie uitgelicht

Euglena (oogdiertjes)

In de data van het Stiemerlab project zijn veel DNA-monsters terug te vinden die door de burgerwetenschappers uit het water zijn gehaald. Op heel veel plekken in de Stiemer is Euglena aangetroffen. Het is een ééncellig plankton dat leeft in zoet en brak water dat rijk is aan organisch materiaal. In verontreinigd water kan ze algenbloei veroorzaken en het water groen kleuren.

Kortstmos

Op een oude boomstronk, aan de rand van één van de meren in de Maten, bevond zich dit prachtig sieraad van mossen en korstmossen. Als je goed kijkt, kan je zien hoe het grijsgroene rendieren-mos wordt afgewisseld door de fragiele kommetjes van het bekermos. De bekermossen behoren tot een groep korstmossen die vooral bekend zijn van heiden en open zandgebieden.

Stekelbaarsje

Doordat het water van de Stiemer werd gebruikt om de kolen te wassen, verziltte het water. Dit was van grote invloed voor al het leven in en rondom de beek. Er werd toen gezegd dat er twee soorten vis in de Stiemer zwommen; stiekelzjengske en pekelharing.

Bultzegge (Carex paniculata)

De bultzegge, tegenwoordig meestal pluimzegge genoemd, groeit op veel plaatsen langs de Vrije beek en in de Maten. Het is zeer zeldzaam in België. De plant groeit op zichzelf; hoe hoger de bult, hoe ouder de plant. Het is typisch voor veenachtige gebieden en komt voor op natte, voedselrijke grond langs sloten en in moerassen.

Matendrupje

De Maten staan onder beheer van Natuurpunt vzw: een onafhankelijke vrijwilligersvereniging die zorgt voor de bescherming van kwetsbare en bedreigde natuur in Vlaanderen. Eén van de medewerkers maakt van de gagel (zie ook afbeelding links, boven op de grote afbeelding) dat op de Maten groeit een likeur. Heerlijk zoet, met een vriendelijke, toepassende naam: Matendrupje.

Uitgelicht: terrain experimental

Jean Massart (1865-1925) studeerde natuurwetenschappen en geneeskunde. Hij was bioloog en hoogleraar aan de Université libre de Bruxelles. Vanaf het begin van zijn carrière was Massarts botanisch onderzoek toegespitst op plantengeografie en stond het systematisch in kaart brengen van de Belgische vegetatie centraal. Hij publiceerde het tweedelige Les aspects de la végétation en Belgique, een werk dat tal van foto’s en platen op groot formaat bevatte. Massart verkoos de vrije natuur boven de goed uitgeruste laboratoria van het Institut Botanique als site van onderzoek en studie. In 1904 schrijft Massart in het Bulletin de la Societe Royale Botanique de Belgique over een expeditie naar Genk, in het bijzonder naar de Maten. Hij heeft het over het terrain expérimental; een proeftuin die gebruikt werd voor botanische experimenten. De exacte locatie is tot op heden niet achterhaald.

‘AAN HET EIND VAN DE DAG, ZO MET DE AVONDZON, DAN IS HET HIER ÉÉN GROTE KLEURENPRACHT’  — Andrea Olaerts

‘DE MENSEN OP EN RONDOM DE STIEMERBEEK ZIJN HEEL SOCIAAL.’ — Marthe Vanwetswinkel