Vorige pagina

De rechte beek

Wat een beek weet — een project van Valerie van Leersum
Volgende pagina

De oorspronkelijke Vrije Beek werd bij de aanleg van de riolering, in de jaren 80, recht getrokken en gekanaliseerd binnen een betonnen gabarit. Ze loopt zelfs deels ondergronds. Hierdoor heeft de beek haar natuurlijke functie als riviervallei met een hoge waarde voor plant en dier voor een groot deel verloren. Door de rechte beek wordt het water heel snel afgevoerd waardoor de omliggende natuur verdroogt en er stroomafwaarts gebieden overstromen.

Vorige afbeelding
Volgende afbeelding

Sluis

Vlak voor de Slagmolen bevinden zich een aantal sluispoorten. Deze worden gebruikt om het water richting de Maten, de Slagmolen ofwel in de Stiemer te geleiden. De Maten heeft veel en zuiver water nodig. De beste kwaliteit is kwelwater/grondwater dat door de Schabeek aangeleverd wordt. Met sluisjes probeert men dat in goede banen te leiden.

Plakkaatmos

Of ook wel levermos genaamd. Het dankt zijn naam aan de lobbige structuur van het plantenweefsel, zoals bij een lever. Dikke groene plakkaten op de steile kantjes langs het water. Plakkaatmos is niet zo opvallend: je loopt er zo voorbij. Maar als je zo’n plek vindt, onthoudt hem dan om in het vroege voorjaar eens terug te komen. Want dan komen de sporendragers uit.

Overlopen

De Stiemerbeek is zestien kilometer lang en er lopen 36 overstorten op uit die in verbinding staan met het naastgelegen riool. Bij regenval stort het rioolwater over in de beek, wat ernstige gevolgen heeft voor de waterkwaliteit. Naast de plannen om het regenwater op allerlei manieren af te koppelen zal men de komende periode werken aan de optimalisering van de overstorten.

De grote gele kwikstaart (Motacilla cinerea)

is een zangvogel uit de familie kwikstaarten en piepers. De grote gele kwikstaart heeft een grijze rug en een gele buik. Ze worden ongeveer 18 cm groot. Het gaat al een aantal jaren niet goed met onze gele kwikstaart. De soort staat dan ook aangeduid als ‘achteruitgaand’ op de Vlaamse Rode Lijst. Meer info, zie UITGELICHT

Drijvend fonteinkruid (Potamogeton natans)

Er zijn vele soorten fonteinkruid. De bladeren kunnen op het water drijven of onder het wateroppervlak zweven. De bloemen bevinden zich in groene aartjes die boven het wateroppervlak uitsteken. Dit exemplaar is een drijvend fonteinkruid en komt voor in rijke modder en water dat niet dieper is dan een meter. De Stiemerbeek is een prachtige thuis voor deze waterplant.

Kwel

Kwel is grondwater, dat aan de oppervlakte komt. Dat water heeft soms een lange reis gemaakt door de diepe ondergrond. Door het verblijf in de bodem is kwelwater rijk aan allerlei mineralen die opgelost zijn in het grondwater. Een van de talrijkste mineralen is ijzer. Kwel is dus ijzerrijk en dat is te zien aan de roestbruine sporen en aan prachtig dunne olieachtige vliesjes op het water.

Bailer

Dit hulpmiddel wordt gebruikt door de burgerwetenschappers die betrokken zijn bij het Stiemerlab project. Middels maandelijkse staalmetingen proberen zij de waterkwaliteit van de Stiemer in kaart brengen. De bailer is een holle buis die wordt gebruikt om watermonsters uit het water te halen. Wanneer neergelaten, gebruikt de bailer een eenvoudige kogelterugslagklep om de onderkant af te dichten en een watermonster op te trekken.

Look zonder look (Alliaria petiolata)

Look-zonder-look is een plant met een levensduur van twee jaar. Deze hebben donkergroene, niervormige blaadjes met een afgeronde top. De favoriete standplaats is op vochtige, voedselrijke grond in loofbossen, langs bospaden en beken, liefst enigszins in de schaduw. De blaadjes ruiken naar ui/knoflook als je ze kneust, en zo smaken ze ook. Heerlijk!

Uitgelicht: De Grote Gele Kwikstaart en de Rechte Beek

Wandelt u langs de Rechte Beek, dan heeft u het vast ook gezien. Zo vlak boven het water, met een licht golvende vlucht, vliegt de grote gele kwikstaart. Vaak in stelletjes, verrassend vrolijk, sierlijk wippend met de staart en onderlichaam. Ze eten vooral ongewervelde diertjes die op de grens van water en land leven. Denk dan aan kleine kreeftjes, spinnetjes en slakjes maar ook insecten zoals vliegen, muggen en kevers. En nu komt het wonderlijke: eigenlijk zijn het rotsvogeltjes. Ze bouwen hun nesten graag in nissen van muren, maar ook onder bruggen en bij boomwortels langs het water. Precies dat zorgt ervoor dat de betonnen omheiningen van de Rechte Beek een prachtige habitat zijn voor deze vogel. Hoe mooi is dat?

‘OP HET DERDE BRUGGETJE VANAF HIER, DAAR HOOR JE HET VERKEER NIET. DAAR HOOR JE HAAR GEWOON LOPEN’ — Monique Meyvis

‘JE KAN ONDER HET SPOOR DOOR. HET IS MAAR EENPERSOONS BREED. EN ALS JE DAN GELUK HEBT, OF PECH, DAN KOMEN DE VLEERMUIZEN VOORBIJ’ — Andrea Olaerts