Vorige pagina

De beek als doorstroommoeras

Wat een beek weet — een project van Valerie van Leersum
Volgende pagina

De beek als doorstroommoeras duidt de gebieden waar de Stiemer ruimte heeft gekregen om buiten zijn oevers te treden. Een doorstroommoeras is een moeras dat ontstaat doordat één of meer beken door een wat lager gelegen zone stromen, waardoor een moerassig gebied ontstaat.

De vaak met knuppelpaden bewandelbare gebieden zijn rijk aan biodiversiteit en bieden een bijzondere beleving voor de bezoeker.

Vorige afbeelding
Volgende afbeelding

Waterkers (Rorippa, synoniem: Nasturtium)

is een geslacht van kruidachtige planten uit de kruisbloemenfamilie. Ze houden echter het meest van zoet, koel stromend water om te groeien. Zo ook langs de knuppelden bij de slagmolen, waar de toppen, als nieuwsgierige hoofdjes, net boven het water uit steken. Sommige soorten zijn eetbaar en hebben een peperige smaak. Zie ook Uitgelicht.

IJzeralg

IJzer is een element dat veel voorkomt in grond- en oppervlaktewater. De ijzerverbindingen zijn afkomstig van ijzerzoden en te herkennen als een vlokkige, bruine neerslag op waterplanten en bodem. Deze neerslag - ook ‘oker’ genoemd - heeft een typische roestbruine kleur en maakt het water troebel. Dit veroorzaakt verslechterende omstandigheden voor organismen, die als visvoedsel dienstdoen.

Jean Massart

Planche 37. District Campinien - conditions d’existence: condition de sol. Lat. 50˚ 58 ’20”_ Long. 5˚ 29’ 37” E GR. Bijschrift foto: Bruyeres et Vallée du Stiemerbeek, entre Kuylen et Winterslag (Genck) Le Sol est formé de sable, de gravier et de cailloux en quartz. La végétation se compose de Bruyerès et de Molinia Coerulea, avec des Genévriers (Juniperus communis) et des Pins sylvestres subspontanés.

Knuppelpad

Een knuppelpad is een houten pad dat is aangelegd door een moerasachtig terrein, of kwetsbare natuur, zodat dit zonder problemen kan worden overgestoken. Knuppelwegen waren al bekend bij de Romeinen. In tegenstelling de moderne paden, die meer vrij van de ondergrond zijn geconstrueerd, werden knuppelden opgebouwd uit aan elkaar bevestigde en dwars op het pad gelegde dunne boomstammen, palen of balken.

Geelgerande waterroofkever

De Waterroofkever behoort tot de beste zwemmers onder de ongewervelde zoetwaterdieren. Ook is het een goede vlieger die de voorkeur geeft aan stilstaand water met veel waterplanten. Hij heeft een bijzondere manier van ademhalen: hij zwemt achterstevoren richting het wateroppervlak, zodat de ademgaatjes die zijn achterlijf zitten boven water komen en lucht kunnen nemen.

Parameter test strip

Met behulp van deze strip meten de burgerwetenschappers van het Stiemerlab project, de pH-waarde, hardheid, alkaliteit, nitriet en nitraat, in het water van de Stiemer. Door de strip in een potje met Stiemerwater te dompelen kunnen de kleuren worden vergeleken met de waardes op een vergelijkende kaart. Zo wijst de aanwezigheid van nitriet bijvoorbeeld op organische vervuiling.

Blaartrekkende boterbloem

Ranunculus sceleratus) is een eenjarige plant uit de ranonkelfamilie. Het is een algemeen voorkomende, middelgrote plant die in vochtige tot zeer vochtige bodems groeit. De blaartrekkende boterbloem is de meest giftige van de boterbloemen. Het sap veroorzaakt ontstekingen op de huid, zoals dat ook met sap van de gewone berenklauw kan gebeuren; vandaar de naam ‘blaartrekkend’.

Riet (Phragmites communis)

is prominent aan waterkanten aanwezig. Riet breidt zich op drie manieren uit: door zaad, door wortelstokken en door uitlopers; dat laatste wil zeggen door bovengrondse, horizontale stengels waarbij op de knopen een nieuwe plant ontstaat. Tijdens de winter sterft het blad af maar de onder water zittende knoppen, overleven en ontspruiten zich in het vroege voorjaar met hun frisgroene sprieten.

Uitgelicht: waterkerssoep

Waterkers behoort namelijk tot één van de meest gezonde voedingsmiddelen in de wereld. Je kan het hoog op het lijstje zetten van superfood. De bloeitijd is van mei tot oktober. Aan de planten groeien kleine witte bloemetjes. De stelen en het blad worden voor consumptie gebruikt. Zodra de waterkers gaat bloeien is ze niet meer geschikt voor consumptie. In het Emiel van Dorenmuseum kwam ik in contact met vrijwilligster Gabrielle Kerkhofs. Zij vertelde mij over Waterkerssoep en is voor ons op expeditie gegaan. Hierbij haar recept: 1 ajuin fruiten in de pan. 1, ¼ liter water erbij, dan de waterkers in grove stukken (inclusief steeltjes), 1 groenteblokje toevoegen en 20 minuten laten koken op een zacht vuur. Vervolgens fijn mixen. Serveren met een beetje room en smullen maar!

‘HET IS EEN ZWARTE BEEK GEWEEST, EEN RODE BEEK. ZE IS VERZAKT EN RECHT GETROKKEN TERWIJL ZE EIGENLIJK KROM WILDE GAAN. MAAR ZE IS ALTIJD BLIJVEN STROMEN, HEEFT HAAR WERK GEDAAN; HET IS EEN BEEK MET KARAKTER.’  — Annemie Boonen

‘IK NOEM HET EIGENLIJK DE STIEMER DELTA HIER’. — Hubert Thijs